“…Mula sa Turkiya, bumalik si Caesar sa Roma upang isaayos ang kanyang otoridad at resolbahin ang mga ibang mga kumplikadong mga problemang pulitika doon. Kabilang sa salimuot na kanyang kailangang tugunan ay ang panganib ng kawalang katatagan na dulot ng patuloy na pag-organisa ng mga kapanig dati ni Pompey na mga Optimates na nagtungo sa Aprika. Ang oposisyong ito ay pinamunuan nina Nakababatang Cato at iba pang mga malalakas na opisyal.

Hinarap ni Caesar ang hamon ng pakikipag-isa sa pamamagitan ng pag-uusap muna upang maseguro ang katatagan ng gobyernong Romano. Ito ang dahilan kung bakit niya sinundan ang lupon ng mga Optimates sa Aprika).

Lumapag siya sa Hadrumentum, sa may silangang pampang ng modernong Tunisia sa Aprika.

Ang Hadrumentum na ito ay siya ngayon ang lugar na Hammeim (HAMIM) na bahagi ng Susa sa Tunisia. Mayroon dala si Caesar na tatlong libo at limang daang lehiyonaryo at sandaan at limampung kabalyerya…

…Ang lugar ng Ruspina ay sa ngayon nasa lugar ng Henchir Tennir na may limang kilometrong layo mula sa modernong siyudad ng Monastir sa Tunisia. Ang Ruspina ay may layong humigit kumulang sa limampung milya magmula sa Hadrumentum.

“Pansamantalang humingi ng bakasyon ang tenyente ni Caesar na si L. Plancus para makipagkita kay Gaius Considius Lungus ang kumandante ng lehiyong kaalyado ng mga Pompeyano at kasaping Konserbatibong Rebublikano na may hawak ng Hadrumentum. Sinabi ni L. Plancus na sisikapin niya, hangga’t maari, na makausap niya si Considius para makipag-ayos siya dito.

Nagpadala ng sulat si Plancus kay Considius sa isang bihag nila. Bago pa man tinanggap ni Considius ang sulat, tinanong niya kung kanino galing iyong sulat at noong sinabi ng mensahero na galing iyon kay Caesar, nagsabi si Considius na walang ibang heneral sa armi ng Romano kundi si Scipio- si Quintus Caecillus Metellus Pius Scipio lamang. Pagkatapos pinapaslang niya ang mensahero sa harap niya at ang sulat na dala, hindi niya binasa o binuksan man lamang kundi ipinadala niya ito kay Scipio sa isang pinagkakatiwalaan niyang partisano.

Naghintay ng isang gabi at isang araw ng kasagutan si Caesar at noong wala siyang natanggap na kasagutan, minabuti niyang hindi magtagal doon at baka lulusob mula sa kanyang likuran ang mga kaaway at kukubkubin sila doon. Ayaw pa niya noong masabak sa labanan dahil hindi sapat ang kanyang puwersa, at isa pa mga baguhan pa ang mga ito.”

“..,Nagsimula silang sumugod mula sa likuran. Biglang kaagad huminto ang lehiyon ni Caesar at biglang sumalakay ang kanyang kabalyerya sa mga moro. Nagtakbuhan ang mga moro na tauhan ng mga Optimates subalit pabugso-bugso silang sumusulpot na sumasalakay bagaman sila’y napapatakbong paalis kapag sinusugod sila ng kabalyerya ni Caesar. Nagpatuloy silang alerto bagaman na-obserbahan niya na habang palayo sila nang palayo, nawawalan naman ng gana ang mga taong Numidia sa kanilang pasulpot-sulpot na pagsalakay.”

“…Nagdatingan ang mga kasama ng kanyang armada nang hindi sinasadya at nag-ulat sa kanya na ang iba nilang mga kasama ay nagtungo sa Utica dahil hindi sila sigurado kung saan sila maglalayag. Pinapunta niya ang mga kabalyerya sa mga bapor para maiwasan ang pagdarambong ng mga ito sa bayan at nagpadala siya ng tubig inumin para sa kanila doon.”

“…Nagpadala si Caesar ng sulat at mga mensahe sa Sardinia at mga karatig probinsiya na nagbibigay ng mga kautusan na pagkabasa nila sa sulat ay dapat silang magpadala ng mga kalalakihan, mais at mga kagamitang pandigmaan. Pagkatapos niyang naipababa ang mga kargamento sa mga bapor ng armada, pinapunta niya ito sa Sicily sa pamunuan ni Rabirius Posthumus upang kuhanin ang pangalawang lupon at kargamento….”

Please listen to the podcast for the whole story.