Dutch History

Ik weet zeker dat je weleens hebt gehoord van een van de meest moorddadige mannen in de geschiedenis, de persoon die we in dit boek zullen bespreken: Adolf Hitler. Als iemand een slechte totalitaire dictator beschrijft, wordt zijn naam normaal gesproken wel degelijk besproken. Laten we eens kijken naar de bijzonderheden van zijn leven en de situaties waarin hij leefde, wat hij deed en hoe hij zo berucht werd in de donkerste hoofdstukken van de menselijke geschiedenis.

Het tijdperk van de verlichting (ook wel het tijdperk van de factor of gewoon de verlichting genoemd) was een intellectuele en filosofische beweging in Europa in de 18e eeuw die de wereld van ideeën beheerste. De Verlichting promootte concepten als vrijheid, ontwikkeling, tolerantie, broederschap, constitutionele federale regering en scheiding van geloof en staat door zich te concentreren op het nastreven van vreugde, de soevereiniteit van de rede en het bewijs van de zintuigen als primaire bronnen van kennis.

Met nooit eerder gepubliceerd materiaal. Voor het eerst wordt het ware verhaal verteld achter de geheime eenheid van de SAS die tijdens de Tweede Wereldoorlog undercover ging bij de vijand Een verhaal over echte helden, achtervolgingen, spionage en explosies In de zomer van 1941, op het hoogtepunt van de oorlog in de westelijke Sahara, bedenkt de jonge, excentrieke officier David Stirling een radicaal plan: een kleine undercovereenheid moet chaos veroorzaken achter de vijandelijke linies.

In dit multidisciplinaire college kijkt Kitty Zijlmans naar de vele aspecten van kunstgeschiedenis, waaronder esthetica en kunstkritiek. Maar ook naar de rol van de kunst in de maatschappij en de veranderingen daarin als gevolg van de opkomst van moderne kunst en de mondialisering.

De stad is een intrigerend fenomeen. Al duizenden jaren wordt er door mensen in gewoond en geleefd. Het is bovendien de plek bij uitstek waar wordt gehandeld, religie en cultuur wordt aangeboden en van waaruit wordt bestuurd. In deze collegereeks wordt een levendig overzicht gegeven van bijna 5000 jaar stadsgeschiedenis aan de hand van een aantal concrete steden in verschillende fasen van hun ontwikkeling. Ideaaltypen als de klassieke stad, de middeleeuwse stad, de barokstad en de moderne stad worden gekoppeld aan de lotgevallen van echte steden en aan de opvattingen en ambities van stedelingen en planologen van vlees en bloed...

Tussen 1936 en 1939 werd Spanje verscheurd door een burgeroorlog. Republikeinen en nationalisten streden op leven en dood. Ze werden daarin gesteund door een keur aan politieke en religieuze groeperingen, waaronder socialisten, anarchisten, communisten, fascisten, monarchisten en autoritaire militairen. Ook het buitenland bemoeide zich met de strijd, zoals Duitsland en de Sovjet-Unie.

Hoe voerden de oude Grieken oorlog? Op welke wijze organiseerde Alexander de Grote de lange veldtochten, de bevoorrading van zijn soldaten en welke middelen had hij om zijn opgebouwde rijk te verdedigen? Hoe organiseerden de Romeinen hun strategische communicatie en hoezeer verschilde die van de Grieken? De legers van de Grieken en Romeinen bestonden vaak uit huursoldaten en waren meestal lang onderweg. Henk Singor verhaalt over de militaire geschiedenis van het archaïsche Griekenland tot en met het Romeinse Keizerrijk, met oog voor details van het soldatenleven.

In dit college behandelt Ineke Sluiter werken van o.a. Sophokles, Aristophanes en Thucydides. Alle behandelde schrijvers leefden tijdens de Peloponnesische Oorlog (431 - 404 v.Chr.). Deze strijd tussen de stadstaten Athene en Sparta heeft diepe sporen nagelaten in hun werk. Sluiter weet op meesterlijke wijze de klassieke Griekse literatuur te koppelen aan moderne thema's, zoals wraak, oorlog en democratie.

In alle maatschappijen manifesteren zich groepen personen met macht en aanzien, een verschijnsel dat een erfelijk karakter krijgt. Maar hoe is de adel in Europa ontstaan en welke vorm heeft hij in Nederland gekregen?

In dit college behandelt Coen Schimmelpenninck de historische ontwikkeling en betekenis van de adel in Nederland, van de middeleeuwen tot nu. Met aandacht voor onderwerpen als het leenstelsel, de standen, de ridderschappen en de leef- en bestuurscultuur in de loop der eeuwen.

In 1095 startte een serie op geloof geïnspireerde militaire campagnes om het Heilige Land te heroveren: de kruistochten. Tussen de 11e en 13e eeuw trokken vanuit heel Europa honderdduizenden mensen richting Jeruzalem om de stad te bevrijden van de moslims. Hoe waren deze kruistochten ontstaan en hoe werden ze georganiseerd? Waarom vonden deze kruistochten in het Europa van de Middeleeuwen zoveel voedingsbodem?

Rusland in de moderne tijd maakte een aantal rigoureuze transities door. Van een overwegend agrarisch Tsarenrijk naar een geïndustrialiseerde Socialistische heilstaat. Van Stalins totalitaire staat naar de meer open politiek van Chroetsjov. En uiteindelijk van de paranoïde Breshnev naar de Perestroika van Gorbatsjov. Henk Kern laat het college beginnen in de Tsarentijd in de 19e eeuw en toont hoe Rusland zich als Soviet-Unie ontwikkelt tot de tweede wereldmacht tijdens de Koude Oorlog.

Op energieke wijze vertelt Willem Zwalve over de nauwe verbondenheid tussen de historische ontwikkeling van het recht en de vorming van nationale staten in West-Europa. Over de invloed van het Romeins recht die veel verder reikt dan de eerste paar eeuwen na Christus. En hoe het samenstellen van wetboeken werd gebruikt voor het versterken van het nationale bewustzijn. Van de Romeinen tot aan de middeleeuwse koningen.

De Opstand (1568-1648) is in Nederland ook wel bekend onder de naam Tachtigjarige Oorlog. Die tijd zien we als het begin van Nederland. Dat het geen echte oorlog was, hoor je in dit één uur durende luistercollege. Maar waarom werd er dan gevochten? Door wie en waar ging het eigenlijk over?

De eeuw waarin schokkende gebeurtenissen elkaar snel opvolgden, wordt door Von der Dunk met passie uiteen gezet. In deze capita selecta biedt hij de luisteraar een zeer volledig beeld van de Europese culturele ontwikkeling van de 20e eeuw met oog voor de historische feiten, de politiek, de literatuur en de geschiedschrijving zelf. Von der Dunk toont aan hoezeer het verleden van invloed is op ons huidige en toekomstige denken.

Het moderne China roept in het Westen veel vragen op. Nooit eerder is de economie van China namelijk zo verstrengeld geweest met die van de rest van de wereld. Moeten we het land zien als een bedreiging of als een kans? Vertaalt de economische macht zich onvermijdelijk in politieke en militaire macht? Wordt China het nieuwe wereldrijk?

In dit hoorcollege wordt de geschiedenis van migratie verteld aan de hand van verschillende invalshoeken, beginnend met een globaal panorama en eindigend met Nederland. Leo Lucassen geeft daarmee een helder historisch overzicht van migratie in de loop der eeuwen, met aandacht voor specifieke thema’s als globalisering, organisationele migratie, arbeidsmigratie, massamigratie en natuurlijk het huidige debat over immigratie en integratie. Op basis van goed gefundeerde kennis ontmaskert Lucassen vele vooroordelen en foutieve claims.

Het christendom is één van de grootste religies in de wereld en het christelijke cultuurgoed is diep verankerd in de Westerse samenleving. Willemien Otten behandelt de periode vanaf het vroege christendom tot en met de hedendaagse ontwikkelingen.

Bestaat er zoiets als een Europese identiteit? Deelt een Oostenrijker iets met een Belg dat ze niet met een Cubaan of een Canadees gemeen hebben? Europa bestaat, maar misschien vooral als beeldvorming. En dat zelfbeeld dat wij Europeanen met ons meedragen is vaag, divers en veranderlijk. In deze collegereeks graaft Joep Leerssen in de culturele geschiedenis van Europa, op zoek naar de elementen die samen dat caleidoscopische, tegenstrijdige, vage zelfbeeld uitmaken. Hoewel dat Europese zelfbeeld door de tijd sterk verandert, verdwijnen oude beelden niet volledig.

De 20ste eeuw is de eeuw van de massamotorisering. In 1913 begon de eerste massale serieproductie van auto’s in Amerika. Door een efficiënt productieproces lukte het de industrieel Henry Ford om de T-Ford relatief goedkoop op de markt te brengen en daarmee toegankelijk te maken voor de groeiende middenklasse. In Europa kwam de automobilisering van de samenleving pas op gang na 1960. Elk Europees industrieland leverde een eigen bijdrage.

Maarten van Rossem schetst in dit hoorcollege de sociaal-economische geschiedenis van de Europese samenwerking na de Tweede Wereldoorlog en de daarmee samenhangende economische integratie van Europa. De meeste West-Europese landen vertonen na 1945 een in hoge mate identiek patroon: sterke welvaartsgroei tot halverwege de jaren zeventig en steeds meer economische samenwerking tussen die landen. Nadat de enorme groeispurt in de jaren zeventig was doodgelopen leidde het neoliberalisme tot verdere groei, maar ook tot de kredietcrisis.