Podcast 20 ( Sa Uzita)

“….Mula ika a-uno ng Enero, nagdatingan ang karagdagang mga tauhan sa hukbo ni Caesar. Noong ika kuwatro ng Enero, nagkasagupaan ang kampo ni Caesar at ng mga Optimates. Ang puwersang Optimates ay pinamunuan ni Titus Labienus. Sa nangyaring bakbakan, nasugatan ng mapanganib si Heneral Petreius sa kampo ng Optimates. Maraming mga nabawas sa puwersa ni Caesar subalit napabalik niya ang kanyang mga tauhan sa kampo at nakabawi sila. Pagkatapos nito, nagbalikan ang magkabilang panig sa kani-kanilang kampo.

Pinatibay ni Caesar ang kanyang kampo sa Ruspina nang higit na matibay. Dinagdagan niya ang mga guwardiya. Nagpalagay siya ng dobleng pandepensang hukay; isa mula Ruspina hanggang sa dagat. Isa ay magmula sa kanyang kampo hanggang sa dagat upang maseguro niya ang komunikasyon at pagdaloy ng suplay at probisyon nang walang panganib. Nagpakuha siya ng maraming mga tunod na gamit sa digmaan, mga armas at kasangkapang gamit sa digmaan at sinandatahan niya ang iba sa hukbo ng mga mandaragat, gayundin ang mga tauhan niya mula sa tribung Gaul, mga taga Rhodes at iba. Naglagay din siya ng mga sandatahang tropa na kasama ng kabalyerya. Pinalakas niya ang kanyang armi sa pagdagdag niya ng mga mandirigmang taga Syria at mga bihasang mamamanang taga Iturea. Nalaman niya na noon na susugpon ang hukbo ni Scipio na binubuo ng walong lehiyon at tatlong libong kabalyerya sa napagsamang puwersa nina Labienus at Petreius...”

SA UZITA

“…Mayroong malapad at malalim na lambak na matarik na palusong ang kanyang tagiliran at ito ay dadaanan ni Caesar bago siya makarating sa burol na kanyang pakay na okupahan, at sa likud nito ay makapal na kakahuyan ng mga matatandang punong olibo. Kabisado ni Labienus ang kapaligiran ng kakahuyan at alam niyang dadaan si Caesar sa lugar na iyon kaya naghanda siyang mangtambang kasama ng kanyang magaang impanterya at bahagi ng kabalyerya. Kaalinsabay nito, nagpalagay siya ng mga kabayo sa likuran ng burol na ang plano niya ay kung bigla nilang makatagpo ang impanterya ni Caesar, maari silang biglaang umabanse mula sa likud ng bundok. At sa gayun, malulusob si Caesar sa parehong harapan at likuran niya at mapaligiran ng panganib sa lahat ng dakoat dahil hindi siya makakapag-atras o makakapagsulong, siya ay madali na lamang paslangin ng hukbong Optimates.

Walang kahina-hinala noon si Caesar sa plano ni Labienus na tatambangin siya at pina-una niyang pinapunta ang kanyang kabalyerya.”

“…Habang nagaganap noon ang nasabing sagupaan sa pagitan ng kampo ni Caesar at ang panig ng Optimates sa Uzita, dalawang lehiyon – ang pangsiyam at pangsampu ay dumating sa Ruspina na lulan sa barkong galing Sicily. Noong napansin nila ang mga barko ni Caesar na nakahilerang nakahinto sa may bandang Thapsus, at sa pag-aakalang baka barko iyon ng kalaban na naka-estasyon doon upang harangan sila, nagpasya silang tumigil sa laot; at noong lumaon dulot sa pagdating ng malakas na hangin na namaghahagis sa kanila sa alon, at dahil sa kanilang pag-kauhaw at kagutuman, doon na lamang sila dumating sa kampo ni Caesar….”

Please listen to the podcast for the full story.

“… Pagkatapos niyang mai-ayos ang pamunuan, sinundan ni Caesar ang lupon ng mga Optimates sa Aprika upang minsanang resolbahin ang oposisyon sa kanyang pamunuan.

Lumapag siya sa Hadrumentum, sa may silangang pampang ng modernong Tunisia sa Aprika….Abalang -abala sa panahong iyon ang grupong Optimates sa kanilang pagpapalaki ng kanilang hukbo at sa kanilang pakikipag-alyado sa mga bayan. Nakuha rin nilang kaalyansa ang hari ng Numidia na si Haring Juba at may malaking hukbo ng mga mandirigmang Numidia.

Sa kabilang panig, dahil nag-aalanganing maniwala ang mga tao sa probinsiyang Aprika na totoong naroon si Caesar nang personal, bagaman alam nila na mayroong mga tenyenteng legatus siya na nagdatingang kasama ng kanyang puwersa,.”

“…Kaagad siyang nagpadala ng sulat sa Sicily, kay Allienus at Rabirius Posthumus, ang mga praetor doon, para sabihan silang madaliin nilang ipadala ang naroroong kasama ng kanyang hukbo. Ipinagdiinan niyang gawin ito sa pinakamadaling panahon at hindi na dahilan pa ang taglamig o ang pagkakaroon ng malakas na hangin. Kinailangan na itong gawin en punto,….”

“.., Bagaman pinagtabuyan siya ng ilang beses, nagpursige si Virgilius na nanghabol hanggang sa nahagip niya ang isa sa mga bapor ni Caesar.”

“…Sa kabilang dako, kaalinsabay ng mga nangyayaring pagmamasiran at paghahanda ng kampong Caesar at Kampong Optimates sa Ruspina ng paghaharapan, abala din ang kaalyado ng mga Optimates na si Nakababatang Cato. Si Cato ay kumandante ng puwersang Optimates sa Utica at doon ay araw-araw siyang nangangalap ng mga bagong kaanib ng kanilang hukbo. Nangunguha siya ng mga Libertini, Aprikano, mga alipin na nasa edad ng pagiging mandirigma at kaagad niyang ipinapadala ang mga ito sa kampo ni Scipio.”

“…Sa kapatagan na pinagkayarian ng naganap na labanan, ay may isang malaking bahay na may apat na torre at ito ay bumara sa paningin ni Labienus kaya’t hindi niya nakita na hinarangan siya ng kabalyerya ni Caesar. Kaya wala siyang kamuwang-muwang sapagdating ng kabalyerya ni Caesar hanggang sa napansin niya na siya ay nilulusob mula sa kanyang likuran; bagay ito na nakasindak sa kabalyeryang Numidia at kaagad na nagtakbuhan ang mga itong lumayas. Ang mga kabalyeryang galing Gaul at mga Aleemanni na humarap sa mga sumugod na kabalyerya ni Caesar ay napaslang lahat. Nakita ito ng mga lehiyon ni Scipio na nakahilera sa pormasyong pandigmaan saharap ng kampo at sa nakita nilang pagkawasak ng kabalyerya ni Labienus, sila’y nagtakbuhan para tumakas. Kasama si Scipio, lahat ng lehiyon nito ay nagtakasan mula doon. Nagpatunog si Caesar ng hudyat para bumalik ang kanyang kabalyerya at inutusan niya lahat ang mga ito na magkubli sa kinubkob nilang pangdepensa. Tiningnan ni Caesar ang kapatagang nakaganapan ng sagupaan at doon, nagkalat ang nagdagsaang mga napaslang na tauhan ng kaaway.”

“…Pinalabas niya ang kabuu-an ng kanyang armi at pinagporma niya sila ng apat na hanay. Pinagawa niya ang unang hanay na kabalyerya at sinuportahan ito ng mga elepante na may mga tore sa kanilang mga likuran. Sa pag-aakala ni Caesar na lumapit si Scipio na ang pakay niya ay makipagbakbakan, nagpatuloy siya sa kanyang kinaroroonan na hindi malayo sa bayan. Kay Scipio, ang bayan ang siyang sentro ng kanyang harapan at pinalayo niya ang kanyang dalawang tagiliran at ang kanyang mga elepante ay kitang-kita ng armi ni Caesar…”

“…Mula sa Turkiya, bumalik si Caesar sa Roma upang isaayos ang kanyang otoridad at resolbahin ang mga ibang mga kumplikadong mga problemang pulitika doon. Kabilang sa salimuot na kanyang kailangang tugunan ay ang panganib ng kawalang katatagan na dulot ng patuloy na pag-organisa ng mga kapanig dati ni Pompey na mga Optimates na nagtungo sa Aprika. Ang oposisyong ito ay pinamunuan nina Nakababatang Cato at iba pang mga malalakas na opisyal.

Hinarap ni Caesar ang hamon ng pakikipag-isa sa pamamagitan ng pag-uusap muna upang maseguro ang katatagan ng gobyernong Romano. Ito ang dahilan kung bakit niya sinundan ang lupon ng mga Optimates sa Aprika).

Lumapag siya sa Hadrumentum, sa may silangang pampang ng modernong Tunisia sa Aprika.

Ang Hadrumentum na ito ay siya ngayon ang lugar na Hammeim (HAMIM) na bahagi ng Susa sa Tunisia. Mayroon dala si Caesar na tatlong libo at limang daang lehiyonaryo at sandaan at limampung kabalyerya…

…Ang lugar ng Ruspina ay sa ngayon nasa lugar ng Henchir Tennir na may limang kilometrong layo mula sa modernong siyudad ng Monastir sa Tunisia. Ang Ruspina ay may layong humigit kumulang sa limampung milya magmula sa Hadrumentum.

“Pansamantalang humingi ng bakasyon ang tenyente ni Caesar na si L. Plancus para makipagkita kay Gaius Considius Lungus ang kumandante ng lehiyong kaalyado ng mga Pompeyano at kasaping Konserbatibong Rebublikano na may hawak ng Hadrumentum. Sinabi ni L. Plancus na sisikapin niya, hangga’t maari, na makausap niya si Considius para makipag-ayos siya dito.

Nagpadala ng sulat si Plancus kay Considius sa isang bihag nila. Bago pa man tinanggap ni Considius ang sulat, tinanong niya kung kanino galing iyong sulat at noong sinabi ng mensahero na galing iyon kay Caesar, nagsabi si Considius na walang ibang heneral sa armi ng Romano kundi si Scipio- si Quintus Caecillus Metellus Pius Scipio lamang. Pagkatapos pinapaslang niya ang mensahero sa harap niya at ang sulat na dala, hindi niya binasa o binuksan man lamang kundi ipinadala niya ito kay Scipio sa isang pinagkakatiwalaan niyang partisano.

Naghintay ng isang gabi at isang araw ng kasagutan si Caesar at noong wala siyang natanggap na kasagutan, minabuti niyang hindi magtagal doon at baka lulusob mula sa kanyang likuran ang mga kaaway at kukubkubin sila doon. Ayaw pa niya noong masabak sa labanan dahil hindi sapat ang kanyang puwersa, at isa pa mga baguhan pa ang mga ito.”

“..,Nagsimula silang sumugod mula sa likuran. Biglang kaagad huminto ang lehiyon ni Caesar at biglang sumalakay ang kanyang kabalyerya sa mga moro. Nagtakbuhan ang mga moro na tauhan ng mga Optimates subalit pabugso-bugso silang sumusulpot na sumasalakay bagaman sila’y napapatakbong paalis kapag sinusugod sila ng kabalyerya ni Caesar. Nagpatuloy silang alerto bagaman na-obserbahan niya na habang palayo sila nang palayo, nawawalan naman ng gana ang mga taong Numidia sa kanilang pasulpot-sulpot na pagsalakay.”

“…Nagdatingan ang mga kasama ng kanyang armada nang hindi sinasadya at nag-ulat sa kanya na ang iba nilang mga kasama ay nagtungo sa Utica dahil hindi sila sigurado kung saan sila maglalayag. Pinapunta niya ang mga kabalyerya sa mga bapor para maiwasan ang pagdarambong ng mga ito sa bayan at nagpadala siya ng tubig inumin para sa kanila doon.”

“…Nagpadala si Caesar ng sulat at mga mensahe sa Sardinia at mga karatig probinsiya na nagbibigay ng mga kautusan na pagkabasa nila sa sulat ay dapat silang magpadala ng mga kalalakihan, mais at mga kagamitang pandigmaan. Pagkatapos niyang naipababa ang mga kargamento sa mga bapor ng armada, pinapunta niya ito sa Sicily sa pamunuan ni Rabirius Posthumus upang kuhanin ang pangalawang lupon at kargamento….”

Please listen to the podcast for the whole story.